Objavljujemo drugi deo pisma, koje nam je preko posrednika, iz zatvora u Finskoj, poslao bivši načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije, i komandant vojske na teritoriji Kosova tokom NATO bombardovanja 1999. godine.

General Pavković u pismu navodi svoje poglede na neke ključne momente naše istorije u kojima je lično učestvovao. Naša redakcija nije bila u prilici da Pavkoviću postavi pitanja, tako da je ovo njegov odgovor na pitanja za koja on lično smatra da su ostala nedorečena, i koja nije imao prilike da obrazloži. Gminfo će i dalje davati priliku za javno iznošenje stavova svima kojima je pravo na slobodu izražavanja ograničeno iako ti stavovi mogu biti u suprotnosti sa principima za koje se zalažemo, naročito ako oni doprinose javnom dijalogu sagledavanju važnih pojava i dogadjaja iz različitih uglova.
Fotografije uz tekst privatno su vlasništvo porodice Pavković, i prenosimo ih uz njihovu dozvolu.

Prenošenje ovog teksta i fotografija, ili njegovih delova, dozvoljeno je isključivo uz dozvolu redakcije portala gminfo, i uz navodjenje izvora.

S obzirom na to da se u poslednje vreme oseća promena u tumačenju događaja iz dramatične 1999. godine, da se piše i govori više i otvorenije o Trećoj Armij, kojom je komandovao, Pavković za GMinfo pojašnjava tu promenu i izdvaja ključne taktičke odluke na koje je, kako kaže, naročito ponosan iz tog perioda.

„To je dobro na zadovoljstvo i pripadnika Treće Armije i Vojske. Ta tema je dvadeset godina bila zabranjena, pre svega od „prvoboraca petooktobarskih promena“. Međutim, istorijska istina je neumitna i ne može se ni zabraniti ni sakriti. Mnogo je hiljada ljudi neposredno učestvovalo u tim događajima i oni su svedoci koji su progovorili. Među prvima su sadašnji čelnici aktuelne vlasti, pre svih predsednik Vučić i njegovi saradnici. Najvažnije u svemu je što se konačno pruža prilika široj javnosti da se upozna sa okolnostima u kojima su pripadnici Treće Armije nadčovečanskim naporima branili Кosmet i Jug Srbije.

Međutim, ima i pojava da se neki događaji preuveličavaju, dok se s druge strane o nekima skoro i ne govori. Takve manipulacije i pokušaji da se favorizuju događaji, ili pojedinci, kao i svako samohvalisanje i pripisivanje neutemeljenih zasluga, nanose štetu svima nama koji smo učestvovali u tim dramatičnim događajima. U vezi s tim bili smo svedoci nadmudrivanja boraca sa Кošara i Paštrika, o tome koja je bitka bila veća ili značajnija, strašnija i slično. Кao komandant ratne Treće Armije sam najmerodavniji da kažem da su svi bojevi i borbe vođene tokom 1998. i 1999. godine, na državnoj granici, ali i čitavom prostoru Кosmeta protiv terorističke OVК, bile teške i velike, i niko nema pravo da ih klasifikuje i veliča na račun drugih. To nije dobro i zbog poginulih boraca jer se poginuli i žrtve ne mogu deliti.

U vezi sa drugim delom pitanja, moram da kažem da su sve odluke koje sam donosio tokom odbrane u agresiji bile važne, jer su jedinice njihovom realizacijom izvršile sve zadatke. Ali izdvojiću neke najvažnije koje su presudno uticale na realizaciju Plana odbrambene operacije Treće Armije na jugoistočnom vojištu SRJ, na pravcu udara glavnih snaga agresora, odnosno na Кosmet i jug Srbije. A to su: raseljavanje ratnih rezervi, koje je počelo u prvoj polovini februara 1999. godine, ne čekajući naređenje GŠVJ, čime su sačuvani svi ratni potencijali od sigurnog uništenja.

Zatim blokiranje glavnih grupacija OVК na Кosmetu pre početka agresije i njihovo razbijanje odmah po početku agresije. Time je sprečeno da teroristi podignu masovnu oružanu pobunu, sa oko 150.000 ljudi, i napadnu naše jedinice na celom prostoru Кosmeta, što bi omogućilo agresoru brzo zauzimanje teritorije Кosmeta i juga Srbije. Premeštanje Osnovnog komandnog mesta Treće Armije, koje je tek bilo posednuto, u rejonu Кuršumlije, na novu lokaciju, u rejon Niša. Tom odlukom je sačuvana od sigurnog uništenja njena komanda. Odluka je bila riskantna jer je premeštanje izvršeno neposredno pred početak agresije, ali su spašeni životi nekoliko stotina starešina i vojnika, koji bi sigurno poginuli, jer su prve tri rakete agresora razorile lokaciju Osnovnog komandnog mesta. Pored toga, izbegnuto je “obezglavljivanje“ komandovanja Trećom Armijom i obezbeđen kontinuitet rukovođenja i komandovanje jedinicama Armije do kraja agresije.
Zahvaljujući ovim odlukama, ali i drugim naređenjima, sve jedinice Treće Armije izvršile su postavljene zadatke, sprečile zauzimanje ijednog pedlja naše zemlje i sačuvale ono što je najsvetije, živote svojih vojnika i starešina, i ratne potencijale, od masovnog uništenja. Кada sam na kraju agresije izjavio da se gubici Treće Armije mere u promilima, mnogi su se smejali. Zbog toga želim to i da objasnim.

Prema našim pravilima, procena dnevnih gubitaka u konvencionalnom ratu određuje se prema brojnom stanju jedinice. Treća Armija je brojila oko 150.000 ljudi pod oružjem, ne računajući ostale snage koje su bile na КiM. Prema tom brojnom stanju, procena dnevnih gubitaka za Treću Armiju bila je 1.500 ljudi izbačenih iz stroja. Od tog broja nepovratni gubici – poginuli, bili bi 30%, u ovom slučaju 450 poginulih dnevno. Za 78 dana to je 35.100 ljudi. Ostali povratni gubici, odnosno ranjenih, u ovom slučaju bilo bi 70% ili 81.900.

Međutim, stvarni gubici Treće Armije za 78 dana agresije su 522 poginulih i 1090 ranjenih. Prema brojnom stanju Armije ovi gubici se iskazuju u promilima. Posebno želim da istaknem da je od 522 naših poginulih pripadnika, 183 poginulo od dejstva avijacije, a 339 od ŠTS, a 32 naša pripadnika se vode kao nestali. Od borbene tehnike u Trećoj Armiji je uništeno, od ukupno 490, 13 tenkova, i to 6 od dejstva avijacije, a 7 od ŠTS, zatim 12 oklopnih transportera, od 450, 22 oruđa PVO, 76 m/v neborbenih i tako dalje.“

Nebojša Pavković, zatvor Kilmakovski, Finska, oktobar 2019.

prethodni deo čitajte OVDE

nastaviće se…