Polazeći od višedecenijskog rada na polju javnog informisanja sa sugrađanima i organima lokalne samouprave, kao i ostalim činiocima civilnog, privrednog i obrazovnog sektora, a naročito tokom poslednjih šest godina postojanja portala GMInfo, novinari redakcije zaključili su da je poznavanje rada, uloge i formalnih procedura u opštoj populaciji Gornjeg Milanovca nedovoljno, tačnije nepotpuno, što građanima znatno otežava najpre razumevanje, a potom i mogućnosti za ostvarivanje svojih prava.

Zbog toga se javila potreba za budućim nizom članaka u okviru projekta „Sve što treba da znam o …“, u kojima ćemo detaljno čitaocima predstaviti i sa relevantnim sagovornicima nadležnih organa i stručnjacima iz date oblasti, posebno s pravne strane, ali i praktično sa primerima iz svakodnevne prakse i egzaktnim podacima, pojasniti niz proceduralnih koraka za pravilno i najkraće moguće dostizanje željene komunikacije i cilja kod rešavanja individualnih problema za koje je nadležan javni sektor. Za to je najpre neophodno svaki od segmenata lokalne samouprave detaljno predstaviti i precizno pokazati njihovu pojedinačnu svrhu, međusobnu povezanost, obaveze prema građanima i nadležnosti.

Dok je svrha ovog serijala dvojaka. S jedne strane pomoći će čitaocima da lakše izbegnu ono što se kolokvijalno naziva „lutanje od šaltera do šaltera“ i omogućiti im da steknu uvid u rad javnih organa koje, kao poreski obveznici, finansiraju, čime će unapred raspolagati neophodnim saznanjima i informacijama, umesto da ih dobijaju tokom samog procesa, što je najčešće slučaj i što izaziva nepotrebno gubljenje vremena i vrlo često dovodi do frustracija, nepoverenja i negativnog stava prema servisu koji je zapravo njihov i zbog njih postoji. S druge strane, omogući će i, nadamo se, unaprediti rad organa lokalne samouprave i njihovih službi koje, upravo kao servis prema svojim korisnicima, mora biti dostupan, efikasan, transparentan i pre svega odgovoran.

Naime, prema našim dosadašnjim saznanjima i iskustvima, upoznatost s tim koji deo javne uprave za šta služi, koje delatnosti pokriva i za koju je oblast odgovoran, te kako mu pristupiti, šta su mu zakonske obaveze i delokruzi, najmanja je među mlađom populacijom, od srednjoškolskog, preko studentskog, do prvog radnog doba; a potom kod starijih sugrađana. Razlozi su oprečni, ali je posledica ista – nesnalaženje u komunikaciji i poslovima sa lokalnom samoupravom i državom, dok sami činovnici često ne poštuju Kodekse ponašanja za javnog službenika u savremenoj administrativnoj praksi.

Kod mladih je razlog nezainteresovanost, koja u najvećoj meri proističe iz toga što još nisu u praktičnom smislu primorani da administrativno i neposredno dolaze u dodir sa opštinom/državom i njenim predstavnicima. Kod starijih se radi, uprkos povećenoj zainteresovanosti i velikom iskustvu na pomenutom planu, o nekoj vrsti zastarelosti saznanja, predrasudama iz loše prakse i neupućenosti u strukturne promene u zakonima, kao i zaziranju od savremenih metoda digitalne komunikacije. Tako prvi najčešće odmahuju na pitanja po ovoj temi sa odgovorom da time treba da se bave roditelji, dok drugi i dalje, po običaju iz nekih prethodnih vremena, smatraju da državnni aparat, sam po sebi, mora da obavi najveći deo administrativnog zadatka, skoro bez učešća građanina kao stranke. Najupućeniji i najnformisaniji na ovom polju jesu stanovnici srednjih generacija, i po obrazovanju, i po zainteresovanosti i po iskustvu u aktuelnom vremenu, ali i digitalnoj pismenosti.

Prema upravo obajvljenim rezultatima istraživanja organizacije „Transparentnost Srbija“, dostupnost podataka i saradnja lokalne samouprave Gornji Milanovac sa građanima, kao i njena javnost u radu, meri se indeksom transparentnosti „48“ u 2022. godini, što je smešta na 66. mesto od ukupno 145 opština/gradova u Srbiji. I ovi podaci, kao i pomenuta iskustva naše redakcije u neposrednom kontaktu sa obe strane, govore da bi taj položaj morao biti bolji, na opštu korist svih žitelja.

Zato ćemo se u serijalu „Sve što treba da znam o …“, baviti ne samo time koliko je opštinska administracija kadra ili spremna da sarađuje sa stanovništvom, već i time da čitaoci nedvosmisleno steknu uvid u nadležnosti i razlike najpre između lokalne i državne uprave, potom na lokalnom planu kakva je njena struktura, od Opštinske uprave, Skupštine opštine, Opštinskog veća, Predsednika opštine, Mesne zajednice, Inspekcijskih organa, Javnog pravobranilaštva, Ombudsmana, njihovih službi i mehanizama rada, donošenja i sprovođenja odluka, preko Javnih preduzeća i ustanova, do samih šaltera i pisarnica, odakle uglavnom i počinje čitav proces formalne komunikacije.

V.Popović/Z.Ranković/M.Mijatović/GM.Info